Tegenwoordig kun je thuis testen of je zwanger bent, corona hebt of een soa. Maar nu is er ook een test waarmee mannen hun risico op prostaatkanker kunnen checken. Dit heet een PSA-test, die meet de hoeveelheid ‘Prostaat Specifiek Antigeen’ (PSA) in je bloed. Een verhoogde waarde kan wijzen op prostaatkanker. Toch is niet iedereen overtuigd van het nut van zo’n zelftest.
Wat is prostaatkanker en wat doet een PSA-test?
Prostaatkanker is de meest voorkomende kanker bij mannen. Elk jaar krijgen ongeveer 13.000 mannen in Nederland deze diagnose. Nik van Zuilen, verbonden aan de Prostaatkankerstichting, kreeg de ziekte zelf ook. Gelukkig was hij er op tijd bij en is nu genezen. Hij vindt het een goed idee dat PSA-tests nu te koop zijn bij drogisten. Volgens hem vergroten ze het bewustzijn bij mannen en helpen ze om sneller actie te ondernemen.
“Net zoveel mannen overlijden aan prostaatkanker als vrouwen aan borstkanker. Extra aandacht kan dus geen kwaad,” zegt Nik. Toch benadrukt hij dat een thuistest niet de huisarts vervangt. “Goede voorlichting over de voordelen en risico’s van zo’n test is essentieel. Een PSA-test bij de huisarts is beter, omdat de huisarts aanvullende vragen kan stellen.”
De drogist Kruidvat, waar deze tests sinds kort verkrijgbaar zijn, benadrukt dat de PSA-test geen kankerdiagnose stelt. “Het is bedoeld om PSA-waarden te meten. Een negatieve uitslag kan de zorg ontlasten, en een positieve uitslag helpt bij het gesprek met een arts,” zegt een woordvoerder.
Waarom de huisarts belangrijk blijft
Mannen boven de 50 kunnen zich bij de huisarts laten testen op prostaatkanker. Huisarts Bernard Leenstra raadt aan om dat vooral via de huisarts te doen. “Zo’n PSA-test klinkt handig, maar is vaak niet betrouwbaar,” legt hij uit. “Een verhoogde waarde betekent niet altijd dat je kanker hebt. Een positieve uitslag kan juist onnodige paniek veroorzaken en extra druk op de zorg leggen.”
Volgens Leenstra is een combinatie van tests belangrijk. “Naast een PSA-test is een rectaal onderzoek noodzakelijk om een goed beeld te krijgen. Dit soort dingen moet je niet via een thuistest doen. Voor een serieuze kwestie als kanker is de huisarts echt de beste plek.”
Hoewel zelftesten handig kunnen zijn, blijft een bezoek aan de huisarts cruciaal voor een juiste diagnose en advies. Overweeg dus goed wat je doet en bespreek altijd eerst je zorgen met een arts.
