Heb je je ooit afgevraagd waarom sommige medicijnen worden voorgeschreven, zelfs als hun nut in twijfel wordt getrokken? In de palliatieve zorg, de zorg voor patiënten in de laatste levensfase, wordt vaak medicatie gegeven die wellicht niet langer waardevol is.
Dit is opvallend omdat het doel van deze zorg is om de kwaliteit van leven te verbeteren wanneer genezing niet meer mogelijk is. Toch is het voorschrijven van onnodige medicatie een betekenisvol onderwerp voor debat en verbetering.
Deze blog werpt licht op de uitdagingen en oplossingen rondom medicatie binnen de palliatieve zorg en biedt tips voor betere medische besluitvorming.
Medicatiegebruik in de laatste levensfase
Een merkbaar patroon in de palliatieve zorg is dat veel patiënten pijnstillers ontvangen, wat logisch is gezien de vaak aanwezige pijnklachten.
Maar interessant genoeg blijven veel ouderen ook receptmedicatie krijgen voor aandoeningen zoals een hoog cholesterol of botontkalking, zelfs zonder directe noodzaak in hun laatste levensfase.
Dit roept de vraag op waarom medicijnen die nauwelijks bijdragen aan het welzijn van de patiënt, toch zo vaak blijven ‘plakken’ op het voorschriftenformulier. Onderzoek heeft bevestigd dat onnodige medicatie niet alleen overbodig kan zijn, maar soms zelfs schadelijk.
Medicatie tegen kanker, dementie of zelfs vitamineaanvullingen worden nog voorgeschreven zonder heldere voordelen, wat laat zien dat er in dit soort behandelingen nog veel verbeterd kan worden.
Dit is des te meer reden om kritisch te kijken naar de daadwerkelijke noodzaak en waarde van deze voorschriften.
Ongewenste effecten van onnodige medicatie
Het aanhouden van medicijnen zonder gekwalificeerd nut kan ook een schaduwzijde hebben. Niet alleen blijven mogelijke bijwerkingen onnodig aanwezig, maar ze kunnen ook de algehele kwaliteit van leven verlagen.
Een klassiek voorbeeld: bij het ouder worden nemen de effecten van bepaalde geneesmiddelen af, terwijl de ongewenste bijwerkingen juist sterk blijven bestaan.
De reden waarom er veelvuldig gekozen wordt voor deze medicatie, zoals kankermedicatie of supplementen zoals vitamine B12, kan liggen in een zekere gewoonte onder zorgverleners.
Het zou kunnen dat artsen zich aan vaststaande procedures en voorschriften houden om onderbehandeling te voorkomen. Desalniettemin blijft de vraag of deze werkwijzen nog wel sporen met de best mogelijke palliatieve zorg.
Medicatiegebruik kritisch evalueren
Het juist afstemmen van medicatie op de behoeften en levensfase van een patiënt is een sleutel tot betere zorg. Dit betekent dat rommelige medicijnenlijsten moeten worden opgeruimd en alleen datgene voorgeschreven moet blijven dat écht wat toevoegt.
Herhaalde controle en evaluatie van medicijngebruik bieden hiervoor een mogelijkheid, zodat kan worden ingespeeld op wijzigingen in de gezondheidstoestand van de patiënt of op nieuwe inzichten die zijn verkregen.
Met name bij ouderen, inclusief hen met ernstige aandoeningen, is het vaak zinvol om gedurende de eindfase van hun ziekte naar alternatieven te zoeken en onderbouwde keuzes te maken.
Dit helpt niet alleen de patiënt, maar ook de naasten die betrokken zijn bij de gehele zorgervaring.
Verbeteringen in de palliatieve zorg
Dus, hoe kunnen we palliatief medicatiebeheer vernieuwen? Er wordt gepleit voor meer terughoudendheid bij de introductie van nieuwe medicatiestructuren, juist daar waar levensverwachtingen onzeker zijn. Medicijnen die twijfelachtig bekwaam zijn in hun functie kunnen beter achterwege worden gelaten.
Een delicate evenwichtsoefening: minder vaak is meer als het gaat om verzadiging van de medicatielijst in de palliatieve aanpak.
Een bewuste en periodieke evaluatie van de medicatielijsten kan de zorg aanzienlijk verbeteren, waardoor patiënten in aanmerking komen voor een waardevoller en menswaardiger levenseinde.
De kerngedachte moet zijn dat alleen die middelen inzetbaar blijven die werkelijk een verschil maken voor de gezondheidstoestand van de persoon.
Zorgverleners en hun bijdrage
Gezondheidszorgprofessionals kunnen significant bijdragen aan het verminderen van onnodige medicatie door als gids op te treden in de stroom van zorgbeslissingen rond hun patiënten.
Dit behelst een holistische benadering waarin zorgverleners de situatie naar hun ervaring beoordelen en waar echt de mens achter de diagnose centraal staat.
Samenwerking tussen alle partijen in de zorgketen kan hier fungeren als katalysator voor verbeteringen, waarbij professionele disciplines hun krachten bundelen om grondige en gepersonaliseerde behandelplannen op te stellen.
Alleen dan kan de palliatieve zorg écht gedijen en zijn aandacht volledig richten op wat het belangrijkst is: het welzijn van de patiënt.
In gesprek over palliatieve zorg
De vraag welke medicijnen de juiste zijn in de laatste fase van het leven vormt het middelpunt van een breder zorgdebat. Het vraagt om een open dialoog waarin verschillen en vooruitgangsvriendelijkheid de boventoon voeren.
Door nieuwe kennis en technologie in te zetten, kunnen we onderontwikkelde gebieden in de palliatieve zorg verbeteren en verder optimaliseren.
Een effectieve palliatieve zorgpraktijk moet verder gaan dan louter symptoombestrijding. Door meer aandacht te besteden aan deze verraderlijk complexe uitdagingen, kunnen we uiteindelijk de medische ondersteuning bieden die echt waarde toevoegt, tot vlak voor het einde.
FAQ
Wat is het primaire doel van palliatieve zorg?
Palliatieve zorg richt zich primair op het verbeteren van de levenskwaliteit van patiënten die niet langer genezend behandeld kunnen worden.
Waarom is het herzien van medicatie in deze fase belangrijk?
Het herzien van medicijngebruik is cruciaal om onnodige bijwerkingen te vermijden en om de medicijnen die écht verschil maken in te zetten.
Welke medicijnen worden vaak ten onrechte voorgeschreven in de terminale fase?
Veelvoorkomend zijn cholesterolverlagers, botontkalkingsmedicijnen en bepaalde vitamine- en antidemantiamedicatie.
Hoe kunnen zorgverleners bijdragen aan het beperken van onnodige medicatie?
Door persoonlijke behandelplannen te maken, samen te werken met de patiënt en naasten, en voortdurend medicatievoorschriften kritisch te evalueren.
Hoe kan palliatieve zorg betekenisvoller worden gemaakt?
Door continu te focussen op aanpasbare behandelplannen die werkelijk bijdragen aan de levenskwaliteit van de patiënt en door steeds te blijven leren en verbeteren.
