Als je buxusplanten er ineens verwelkt, kaal of zelfs helemaal kaalgevreten uitzien, kan het zomaar zijn dat je te maken hebt met de buxusmot. Deze mot is een plaag geworden in veel Nederlandse tuinen en veroorzaakt flinke schade aan de populaire buxusstruiken. In dit artikel lees je wat de buxusmot precies is, waar deze voorkomt, waarom het belangrijk is om een melding te maken en vooral wat je kunt doen als je hem tegenkomt.
De buxusmot is een vlinder die oorspronkelijk uit Oost-Azië komt. Hij is in de jaren 2000 per ongeluk in Europa terechtgekomen, vermoedelijk via de import van sierplanten. Sindsdien verspreidt hij zich razendsnel, vooral in Nederland, België, Duitsland en andere delen van Centraal- en Zuid-Europa.
De volwassen mot is wit met een donkere rand langs de vleugels, maar er bestaan ook geheel donkerbruine varianten. De echte schade wordt echter veroorzaakt door de larven van deze mot: groene rupsen met een zwarte kop, die zich voeden met de bladeren van buxusplanten.
Ze vreten razendsnel hele struiken kaal, waardoor de plant er binnen korte tijd dood of ernstig beschadigd uitziet. De rupsen verstoppen zich vaak tussen spinsels van draden en uitwerpselen, waardoor de schade nog erger lijkt dan die al is.
Je herkent een aangetaste plant meestal doordat de bladeren geel of bruin worden, er kale takken zichtbaar zijn en er spinsels of rupsen tussen de takken hangen. Vaak zie je ook kleine zwarte korreltjes, dat zijn de uitwerpselen van de rupsen. Als je dit ziet, is het zaak om snel te handelen.
De buxusmot kent meerdere generaties per jaar, vooral in de warmere maanden, en plant zich dus snel voort. Hoe eerder je ingrijpt, hoe groter de kans dat je jouw buxus kunt redden.
Wanneer je de mot of de rupsen hebt gespot, is het slim om eerst handmatig zoveel mogelijk rupsen en spinsels te verwijderen. Dat kun je doen door ze voorzichtig met handschoenen aan uit de struik te halen of de plant af te spoelen met een harde straal water. Dit helpt vooral bij een lichte aantasting.
Bij zwaardere schade is het gebruik van een biologisch bestrijdingsmiddel vaak nodig. Er zijn specifieke producten op de markt die veilig zijn voor andere planten en dieren, maar wel effectief zijn tegen de buxusmot. Deze middelen bevatten bacteriën of schimmels die schadelijk zijn voor de rupsen maar niet voor de rest van je tuin. Chemische bestrijdingsmiddelen kun je beter vermijden, omdat ze ook andere insecten doden, waaronder nuttige soorten zoals bijen en lieveheersbeestjes.
Naast het bestrijden is het belangrijk om ook preventieve maatregelen te nemen. Hang bijvoorbeeld feromoonvallen op in de buurt van je buxus. Deze vallen lokken de mannelijke motten met een geurstof, zodat ze zich niet kunnen voortplanten. Op die manier houd je de populatie binnen de perken.
Ook is het verstandig om je buxusplanten regelmatig te controleren, vooral tussen april en oktober, wanneer de buxusmot het meest actief is.
Wat veel mensen niet weten, is dat je een buxusmotmelding ook kunt doorgeven. In Nederland kun je dit doen via websites als Waarneming.nl of via de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Het melden van een buxusmot is niet verplicht, maar het helpt wel om de verspreiding en omvang van de plaag beter in kaart te brengen.
Door een melding te maken draag je bij aan het monitoren van deze invasieve soort, zodat experts kunnen voorspellen waar de mot zich het snelst verspreidt en welke regio’s extra alert moeten zijn. Ook gemeenten kunnen zo beter inspelen op meldingen en eventueel bestrijdingsmaatregelen coördineren. Bovendien worden de gegevens soms gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek naar de verspreiding en bestrijding van invasieve soorten.
De buxusmot is inmiddels wijdverspreid in Nederland, van steden tot dorpen en van siertuinen tot parken. Vooral in het zuiden en midden van het land is de mot al langere tijd actief, maar ook in noordelijke provincies duikt hij steeds vaker op. Door de milde winters overleven de rupsen steeds vaker de koude maanden, waardoor de cyclus zich in het voorjaar direct weer kan herhalen. Hierdoor kan de plaag zich elk jaar uitbreiden, tenzij mensen ingrijpen.
Sommige tuinliefhebbers kiezen ervoor om hun buxusplanten helemaal te vervangen door planten die niet aantrekkelijk zijn voor de buxusmot, zoals ilex of liguster. Dat is een verstandige keuze als je merkt dat je planten jaar na jaar worden aangevallen. Toch is het niet altijd nodig om de buxus definitief op te geven. Met de juiste aanpak kun je de planten vaak redden en beschermen tegen nieuwe aanvallen.
Als je dus een buxusmot tegenkomt in je tuin, is het belangrijk om snel te handelen. Verwijder de rupsen handmatig of gebruik een biologisch middel. Houd je planten goed in de gaten en hang eventueel feromoonvallen op.
Maak daarnaast altijd een melding, zodat ook anderen gewaarschuwd worden en de verspreiding goed in kaart kan worden gebracht. Op die manier draag je bij aan het beschermen van onze tuinen tegen deze hardnekkige indringer. De buxusmot is misschien klein, maar de schade die hij kan aanrichten is groot. Door samen alert te zijn, kunnen we de overlast beperken en hopelijk voorkomen dat nog meer buxusplanten ten onder gaan.
