Iedereen kent het wel: tandenpoetsen, flossen en dan nog even lekker spoelen met mondwater. Zo zou je je gebit écht goed verzorgen, als we de verpakking mogen geloven. Een frisse adem en geen gaatjes meer, beloven de flessen. Maar wat zit er eigenlijk in die vrolijk gekleurde vloeistof? En is het wel zo goed voor je mond als wordt beweerd? De Keuringsdienst van Waarde ging op onderzoek uit en ontdekte dat een frisse glimlach soms een bittere bijsmaak heeft.
Wat mondwater belooft en wat het echt doet
In de winkel staat het er vol mee: rijen en rijen flesjes en flacons mondwater. Sommige speciaal voor gevoelige tanden, andere tegen tandsteen of ontstoken tandvlees. En de boodschap is steeds dezelfde: wie gezond wil blijven, spoelt twee keer per dag zijn mond. Volgens de etiketten helpt het tegen bacteriën, houdt het je tandvlees sterk en zorgt het voor een frisse adem. Klinkt als een wondermiddel. Maar dat verhaal blijkt iets minder simpel te zijn dan het lijkt.
Fabrikanten willen namelijk niet altijd zeggen wat er precies in hun mondwater zit. Toch komt uit het onderzoek van Keuringsdienst van Waarde naar voren dat veel producten stoffen bevatten zoals chloorhexidine en alcohol. Deze stoffen zijn krachtig antibacterieel, wat betekent dat ze bacteriën doden. Maar ze maken geen onderscheid tussen ‘goede’ en ‘slechte’ bacteriën. Ze ruimen dus alles op, ook de bacteriën die je eigenlijk hard nodig hebt in je mond.
Te schoon is ook niet gezond
Volgens oraalmicrobioloog Egija Zaura is een volledig schone mond niet iets om naar te streven. In tegendeel zelfs. Je hebt die bacteriën juist nodig voor een gezonde mond en een sterk lichaam. Ze vormen namelijk een natuurlijke balans. Als je alles doodt, ook de nuttige bacteriën, loop je het risico dat andere, minder onschuldige bacteriën de overhand krijgen. En dat kan op de lange termijn zelfs zorgen voor meer problemen, zoals ontstekingen of een grotere kans op hart- en vaatziekten.
Zaura legt uit dat mondwater met een sterke antibacteriële werking wel nuttig kan zijn, maar alleen als iemand een medische reden heeft. Denk aan ontstekingen of wonden in de mond. In zulke gevallen helpt het tijdelijk bij het herstel. Maar voor mensen met een gezond gebit is het volgens haar niet verstandig om dagelijks met zulke middelen te spoelen. Het werkt een beetje zoals antibiotica: handig als je ziek bent, maar slecht als je het te vaak gebruikt.
Wat zeggen tandartsen eigenlijk?
Het lijkt alsof tandartsen mondwater vaak aanraden, want op veel flesjes staat ‘aanbevolen door tandartsen’. Maar dat beeld klopt niet helemaal. In de aflevering van Keuringsdienst van Waarde vertelt een tandarts dat zij en haar collega’s meestal juist níét adviseren om mondwater dagelijks te gebruiken. De antibacteriële werking kan op de lange termijn schadelijk zijn voor je mondflora, de verzameling goede bacteriën die je juist nodig hebt.
Een onafhankelijk platform voor tandartsen adviseert mondwater met chloorhexidine alleen in specifieke gevallen. Bijvoorbeeld bij een tandvleesontsteking of een infectie. Ook als poetsen tijdelijk niet mogelijk is, bijvoorbeeld na een operatie, kan mondwater een nuttige aanvulling zijn. Maar als alles goed gaat in je mond? Dan is gewoon poetsen en flossen meestal al voldoende.
Reclames en claims met een luchtje
Een mondwaterfabrikant legt in de uitzending uit dat zij hun product wel opsturen naar tandartsen, maar dat die zelden iets terugsturen. Geen reactie wordt dan opgevat als goedkeuring. En dat is voldoende reden om ‘aanbevolen door tandartsen’ op de fles te zetten. Dat klinkt alsof het getest en goedgekeurd is, maar eigenlijk is dat lang niet altijd zo.
Mondhygiënisten vertellen ook dat merken hun producten gratis uitdelen in de hoop dat tandartsen het aanraden aan patiënten. Zo kunnen fabrikanten zeggen dat hun product ‘het meest gebruikt wordt door tandartsen’, terwijl dat eigenlijk gebaseerd is op marketing in plaats van medische noodzaak.
Wat kun je zelf het beste doen?
De conclusie van het onderzoek is duidelijk: mondwater is niet per se slecht, maar je moet goed nadenken voordat je het dagelijks gebruikt. Bij medische problemen kan het helpen. Maar als je gewoon gezond tandvlees en tanden hebt, is poetsen en flossen vaak genoeg. Spoel je twee keer per dag met mondwater omdat je denkt dat dat beter is? Dan is de kans groot dat je juist je goede bacteriën beschadigt, wat op de lange termijn voor meer problemen kan zorgen.
Wil je toch een frissere adem of een extra schoon gevoel na het poetsen? Kies dan voor een mondwater zonder sterke antibacteriële stoffen, of gebruik het alleen af en toe. En blijf vooral goed poetsen met een fluoride tandpasta en regelmatig flossen. Dat blijft de basis van een gezonde mond.
Wees kritisch op mooie beloftes
Mondwater klinkt handig en fris, en de flessen zien er vaak ook nog eens aantrekkelijk uit. Maar laat je niet te snel verleiden door de beloftes op het etiket. Kijk naar wat je mond echt nodig heeft, en gebruik mondwater als aanvulling, niet als dagelijkse noodzaak. En als je twijfelt? Vraag advies aan je tandarts of mondhygiënist. Die kijkt naar jouw situatie en kan je beter helpen dan een reclame op een fles. Zo houd je je mond gezond, zonder onnodige risico’s.
