Au! Je stoot je teen of verbrandt je hand. Het doet pijn en dat is vervelend. Toch is pijn belangrijk voor je overleven. Het beschermt je lichaam en waarschuwt je voor gevaar. Maar waarom voelt de één pijn sterker dan de ander? En hoe werkt dat eigenlijk in je lichaam?
Wat is pijn?
Pijn is een vervelend gevoel dat ontstaat wanneer je lichaam schade oploopt. Het kan stekend, brandend, zeurend of jeukend zijn. Soms voel je het op één plek, soms in je hele lichaam. Denk aan een brandwond, een snee of een verstuikte enkel. Het waarschuwt je dat er iets mis is en dat je moet handelen.
In de medische wereld maken ze onderscheid tussen drie soorten pijn. Acute pijn ontstaat plots en duurt kort, bijvoorbeeld bij een snee of verstuiking. Chronische pijn blijft lang bestaan en leer je mee omgaan, zoals bij artrose. Bij terminale ziekten zoals ALS kan pijn ook voorkomen. Er bestaat ook emotionele pijn, zoals verdriet na een verlies. In dit artikel gaat het vooral over fysieke pijn.
Hoe ontstaat pijn?
Pijn begint in je zenuwen en wordt door je hersenen geregistreerd. Je lichaam zit vol met zenuwen en pijnsensoren. Wanneer je je hand brandt aan een pan, sturen deze sensoren een signaal via het ruggenmerg naar je hersenen. Daar wordt het als pijn herkend. Je hersenen sturen dan een signaal terug naar je spieren, waardoor je je hand wegtrekt.
Er zijn verschillende zenuwen die elk een ander soort signaal doorgeven. De ene merkt hitte, de ander schade aan weefsel. Je hersenen slaan pijnervaringen ook op in je geheugen. Zo denk je de volgende keer twee keer na voordat je opnieuw iets heets aanraakt.
Het nut van pijn
Pijn waarschuwt je voor gevaar. Het voorkomt dat je jezelf ernstig verwondt. Bijvoorbeeld door te hard op een verstuikte enkel te staan, of door heet water aan te raken. Zelfs bij lichamelijke inspanning geeft pijn een signaal. Als je rug pijn doet tijdens het tuinieren, is dat een teken dat je moet stoppen. Pijn beschermt je dus tegen schade en helpt je lichaam gezond te blijven.
Waarom kan de één beter tegen pijn dan de ander?
Iedereen ervaart pijn anders. Hoeveel pijn je voelt hangt af van je pijngrens, die per persoon verschilt. Stress kan pijn tijdelijk verminderen. Daarom kan een topsporter een blessure hebben maar toch doorgaan tijdens een wedstrijd. Sommige mensen, zoals vuurspuwers, kunnen pijn ook bewust negeren tijdens hun optreden.
Pijn kan betekenis hebben. Een marathonloper voelt verzuurde benen, maar weet dat hij bijna bij de finish is. Het ervaren van pijn is dan functioneel en nuttig. Erfelijkheid speelt ook een rol. Sommige mensen voelen pijn intenser omdat hun brein pijnsignalen sneller oppikt. Anderen vinden pijn soms zelfs prettig of opwindend.
Ook je eigen gedrag beïnvloedt pijn. Als je elk pijntje uitvergroot, voelt je lichaam het sterker. Denk je dat het vanzelf overgaat, dan ervaar je minder pijn. Je pijnsysteem kan zich ontwikkelen en trainen. De één wordt gevoeliger, de ander leert er beter mee omgaan.
Vrouwen zijn gevoeliger voor pijn
Vrouwen voelen pijn vaak sterker dan mannen, maar kunnen het niet altijd minder verdragen. Vrouwen hebben dubbel zoveel zenuwuiteinden als mannen. Daardoor gaan er ook meer pijnsignalen naar de hersenen. Mannen en vrouwen reageren bovendien verschillend op pijn. Mannen kunnen beter tegen elektrische schokken, vrouwen hebben meer uithoudingsvermogen bij bevallingen.
Pijn is vervelend, maar het beschermt je lichaam. Zonder pijn zou je continu verwondingen oplopen en ontstekingen negeren. Het helpt je situaties te vermijden die je kunnen schaden. Vloeken bij een gestoten teen mag, want het lichaam geeft een belangrijk signaal. Pijn voelen is dus niet fijn, maar essentieel voor je gezondheid en veiligheid.
