Bill Gates, oprichter van Microsoft en al jarenlang een van de rijkste mensen ter wereld, zet een opmerkelijke koerswijziging in.
Hij wil namelijk niet herinnerd worden als een miljardair die zijn geld meenam het graf in. In plaats daarvan wil hij binnen nu en 20 jaar praktisch al zijn vermogen doneren. Het doel? In 2045 moet de kas van de Gates Foundation leeg zijn.
Een ambitieus plan, maar een plan dat past in een bredere visie: welvaart eerlijker verdelen en geld sneller inzetten voor de wereldwijde problemen die daar nú om vragen.
Een nieuwe fase voor de Gates Foundation
Al jarenlang speelt de Gates Foundation een grote rol in de wereld van goede doelen. Denk aan investeringen in wereldwijde gezondheidszorg, het terugdringen van infectieziekten, onderwijsprojecten en initiatieven rondom klimaatverandering.
Tot nu toe was het idee dat het geld van de stichting langzaam zou worden uitgegeven – verdeeld over een lange periode, tot wel vijftig jaar na het overlijden van Bill Gates en zijn ex-vrouw Melinda.
Maar Gates heeft zijn strategie herzien. Hij vindt dat het allemaal veel te langzaam gaat. De wereld staat in brand, en wachten tot het geld vanzelf z’n weg vindt is volgens hem geen optie meer.
Daarom heeft hij besloten de Gates Foundation te beëindigen in 2045. Dat betekent: de hele boel leegmaken. We hebben het over naar schatting 200 miljard dollar aan donaties die in de komende twee decennia de wereld in moeten stromen.
De invloed van Andrew Carnegie
De visie van Gates doet sterk denken aan die van Andrew Carnegie, de beroemde Schotse industrieel die eind 19e eeuw zijn fortuin inzette om bibliotheken, concertzalen en vredesprojecten te financieren.
Carnegie vond al in 1889 dat rijkdom goed beheerd moest worden, zodat het ten goede kwam aan de samenleving. Niet sparen om rijk te sterven, maar investeren in kennis, welzijn en vooruitgang. Gates lijkt die filosofie te omarmen en vertaalt die naar de 21e eeuw.
Rijkdom moet rollen, niet verstoffen
Wat Gates wil aanpakken is groter dan alleen zijn eigen stichting. Hij wijst op een verontrustend feit: in de Verenigde Staten alleen al ligt er 1,6 biljoen dollar ‘stil’ op de balans van goede doelen – geld dat bestemd is om impact te maken, maar waar niets mee gebeurt.
En dan zijn er nog de superrijken: de top 100 van rijkste mensen bezit samen meer dan 5,6 biljoen dollar. Vermogen waar de meeste mensen alleen van kunnen dromen.
Volgens Gates moet dat geld in beweging komen. Niet over tientallen jaren, maar nu. Zijn boodschap is duidelijk: laat je vermogen niet verstoffen op een bankrekening, maar zet het in waar het het meeste verschil kan maken.
Of het nu gaat om armoedebestrijding, gezondheidszorg, klimaat, onderwijs of technologische innovatie voor de armste delen van de wereld.
Geen luxe graf met fortuin
Een veelzeggend citaat van Gates is inmiddels viraal gegaan: “Mensen zullen veel over me zeggen als ik doodga, maar ik ben vastbesloten dat ‘hij stierf rijk’ daar niet bij zal horen.” Dat vat zijn hele denkwijze samen. Geld dat je niet gebruikt, heeft geen betekenis. En wat is rijkdom waard als je er geen levens mee verbetert?
Gates wil dat zijn vermogen leeft, niet sterft met hem. Hij wil actief bijdragen aan oplossingen, niet passief wachten tot anderen het oppakken. Door nu al zijn koers te verleggen, geeft hij het goede voorbeeld – en hoopt hij anderen aan te moedigen hetzelfde te doen.
Wat betekent dit voor filantropie wereldwijd?
De impact van dit besluit gaat verder dan alleen de Gates Foundation. Grote filantropen en investeerders wereldwijd kijken naar elkaar.
Wat Gates doet, zou zomaar een trend kunnen worden. Niet langer wachten tot het einde van het leven, maar al tijdens je leven je vermogen inzetten om echt verschil te maken. De term giving while living wordt steeds populairder.
Daarmee ontstaat ook een nieuwe discussie over de rol van rijkdom in de maatschappij. Moeten superrijken meer belasting betalen, of moeten ze zelf bepalen hoe ze hun vermogen inzetten? Gates kiest duidelijk voor het laatste, maar wel met maximale inzet en urgentie.
Een duidelijke deadline: 2045
De klok tikt. Gates heeft een concreet eindpunt gesteld: over precies 20 jaar moet het fonds leeg zijn. Dat betekent dat de komende twee decennia miljarden dollars in hoog tempo verdeeld gaan worden over projecten wereldwijd. De focus blijft liggen op gezondheid, onderwijs, armoedebestrijding en duurzaamheid.
Dat vraagt om efficiëntie, goede controle én impactvolle keuzes. Maar als iemand weet hoe je een organisatie laat groeien en beheren, dan is het Bill Gates wel. Zijn aanpak belooft dan ook niet alleen grootschalige hulp, maar ook innovatie binnen de wereld van filantropie zelf.
Wat kunnen anderen hiervan leren?
Voor andere vermogende mensen is deze stap van Gates een wake-up call. De wereld kampt met enorme uitdagingen: klimaatverandering, ongelijkheid, vluchtelingenstromen, voedselcrises, pandemieën. En geld kan – als het goed gebruikt wordt – daar echt iets aan doen.
Maar alleen doneren is niet genoeg. Het gaat om sneller, gerichter en transparanter geven. Gates laat zien dat zelfs een van de rijkste mensen ter wereld bereid is zijn status los te laten ten gunste van een grotere missie. Dat is inspirerend, maar het legt ook druk op anderen om niet achter te blijven.
De toekomst van filantropie is nu
Het besluit van Gates markeert een kantelpunt. Waar traditionele filantropie vaak langzaam en voorzichtig opereert, kiest hij voor een radicale versnelling. Het geld moet nú rollen, want de nood is nú hoog.
Of hij zijn doel gaat halen, valt nog te bezien. Maar één ding is zeker: met zijn visie, daadkracht en vermogen kan Bill Gates de komende 20 jaar nog een enorme stempel drukken op de wereld. En dat is misschien wel de beste erfenis die iemand kan nalaten.
