Anneke (67) uit Apeldoorn kijkt elke woensdagmiddag reikhalzend uit naar het moment waarop haar kleinkinderen door de voordeur stormen.
“Dan hoor ik ze al schreeuwen in de gang: ‘Omaaa!’ En dan smelt ik,” zegt ze, zichtbaar ontroerd. Maar zo blij als ze is op die ene middag in de week, zo moeilijk vindt ze het om te weten dat haar twee kleinkinderen, van drie en vijf jaar oud, de rest van de week op de opvang zitten.
“Vier dagen per week,” herhaalt ze zachtjes. “Dat is gewoon bijna een volledige werkweek. Alsof het kleine volwassenen zijn. Ze staan elke ochtend vroeg op, worden naar een drukke opvang gebracht en pas aan het eind van de dag weer opgehaald. En dat dag in, dag uit.”
“Het is geen oordeel, maar het raakt me wel”
Anneke wil niemand met de vinger wijzen. Ze snapt heus wel dat het tegenwoordig anders gaat dan in haar tijd. Haar dochter en schoonzoon werken allebei fulltime. Een huis met één inkomen? Dat is tegenwoordig voor veel mensen niet meer te doen.
“Ze moeten wel. Hun hypotheek, de kinderopvangtoeslag die afloopt als je minder werkt, al die kosten… Ik begrijp het écht,” benadrukt ze.
Maar dat neemt haar gevoel niet weg. “Elke keer als ik die kleintjes zie, denk ik: wat zouden ze graag meer rust hebben. Meer spelen in een tuin, meer in hun eigen omgeving zijn. Kinderen van die leeftijd hebben niet zoveel nodig – alleen liefde, aandacht en veiligheid. En dat missen ze op die drukke opvang niet per se, maar het is wél anders dan thuis.”
“Ze zijn altijd moe”
Wat Anneke vooral opvalt, is hoe uitgeput haar kleinkinderen vaak zijn als ze op woensdag bij haar zijn. “Ze vallen soms al na het eten in slaap op de bank. En het zijn geen kinderen die zich vervelen, hè? Ze zijn levendig, nieuwsgierig, maar het is gewoon te veel prikkels. Vier dagen lang met tientallen andere kinderen in een ruimte… dat is intens.”
Volgens haar dochter went het wel. “Ze zegt: ‘Mam, ze kennen het niet anders. Dit is hun ritme, hun leven. En ze vinden het meestal best leuk.’ En dat geloof ik ook. De leidsters zijn lief, er wordt gezongen, geknutseld en buiten gespeeld. Maar toch knaagt het bij mij.”
“In mijn tijd deed je dat gewoon zelf”
Anneke herinnert zich hoe ze zelf haar kinderen opvoedde. Ze werkte parttime, haar man werkte voltijds, en ze was zoveel mogelijk thuis. “We hadden het niet breed, maar we maakten er wat van. En ik was er gewoon. Altijd.”
Ze beseft dat die vergelijking lastig is. De tijden zijn veranderd. De druk is groter, de eisen hoger, en vrouwen willen of moeten hun eigen carrière opbouwen. “Maar toch voelt het vreemd. We noemen het ‘opvang’, maar eigenlijk is het een soort mini-kantoorbaan voor peuters geworden.”
“Als ik mocht kiezen, had ik ze vaker hier”
Op de vraag of Anneke meer zou willen oppassen, knikt ze zonder twijfel. “Zeker weten. Ik zou het geweldig vinden om twee of drie dagen in de week voor ze te zorgen. Lekker naar het bos, koekjes bakken, even op adem komen. Maar dat is niet de afspraak.”
Haar dochter heeft daar haar redenen voor. Ze wil de grootouder-kleinkind-relatie loshouden van vaste verplichtingen. “Ze zegt: ‘Mam, ik wil dat het leuk blijft. Dat je ze ziet omdat je dat wil, niet omdat het moet.’ En ergens ben ik het daar mee eens. Maar als ik zie hoe druk die opvang is, denk ik: gun ze die rustige dagen met oma.”
“Het systeem is gewoon krom”
Wat Anneke vooral moeilijk vindt, is dat veel jonge ouders vast lijken te zitten in een systeem waar geen ruimte is voor andere keuzes. “Als je minder gaat werken, verlies je toeslagen.
Dan wordt de opvang ineens duurder. Je moet eigenlijk wel allebei blijven rennen. En dat is gek, toch? Dat je kinderen krijgt en ze vervolgens vier dagen uit handen moet geven om de boel draaiende te houden?”
Ze maakt zich zorgen over de lange termijn. “Wat doet dit met kinderen? Met ouders? Met families? We bouwen wel huizen en maken beleid, maar we vergeten soms wat kinderen nodig hebben: rust, regelmaat, binding met familie.”
“Mijn deur staat altijd open”
Tot die tijd blijft Anneke haar rol op woensdag koesteren. Ze bakt pannenkoeken, leest verhaaltjes voor en laat ze lekker rommelen in de tuin. “Het zijn gouden middagen. Ze kruipen tegen me aan, vertellen honderduit. Dan zie ik dat ze ontspannen. En dan denk ik: dit is wat kinderen nodig hebben. Geen schema’s, geen deadlines. Gewoon even zijn.”
Ze hoopt stiekem dat er ooit ruimte komt voor meer van dat soort dagen. Voor haar kleinkinderen én voor andere kinderen. “Zodat ze weten dat ze niet alleen in een systeem opgroeien, maar ook in een familie. Waar tijd is. Waar rust is. Waar liefde niet op de klok staat.”
